การเพิ่มประสิทธิภาพในการป้องกันภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิดที่ห้องคลอด

งานพัฒนาคุณภาพ

หน่วยงาน    ห้องคลอด   ปีงบประมาณ  2556

ชื่อผลงาน   การเพิ่มประสิทธิภาพในการป้องกันภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิดที่ห้องคลอด

หลักการและเหตุผล

ภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิด  เป็นภาวะที่พบได้ในทารกที่เกิดมีชีพ  ที่มีคะแนนประเมิน  Apgar  Score  ที่  1  และ  5  นาที  น้อยกว่าหรือเท่ากับ  7  คะแนน  โดยแบ่งความรุนแรงเป็น  2  ระดับ  คือ  ระดับความรุนแรง ( Severe )  คะแนน  Apgar  Score   0 – 3  คะแนน  ระดับปานกลาง  ( Mild  or moderate )  คะแนน  Apgar  Score   4 – 7  คะแนน

ในปัจจุบันนี้การดูแลทารกแรกเกิดได้มีการประเมิน  Apgar  Score   ในทารกเกิดมีชีพทุกราย  และเพิ่มการประเมินในนาทีที่  10  เพื่อการดูแลและการส่งต่อรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ  ไม่มีภาวะแทรกซ้อน  ในปีงบประมาณที่ผ่านมา  ปี  2555  การเกิดภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิดมีจำนวนเพิ่มมากขึ้น   จำนวน  63  ราย  อัตราการเกิด  34.07  :  1000  ของการเกิดมีชีพ  อัตราการเกิดมาตรฐานที่กำหนดไว้ตามโครงการสายใยรักแห่งครอบครัว  เกณฑ์ที่กำหนดไม่เกิน  30  :  1000  ของการเกิดมีชีพ  จึงเป็นมูลเหตุในการหาโอกาสพัฒนาการป้องกันภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิดที่ห้องคลอดให้มีประสิทธิภาพ  เพื่อความปลอดภัยของทารก  ลดภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้น  ลดอัตราการตายปริกำเนิด  และเพื่อให้ทารกแรกเกิดได้มีการพัฒนาสมวัย  มีสติปัญญาที่ดี  มีการพัฒนาการเจริญเติบโตเป็นประชากรที่มีคุณภาพ  เป็นกำลังสำคัญของประเทศต่อไป 

วัตถุประสงค์

            1.  เพื่อลดอัตราการเกิดภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิด

            2.  เพื่อความปลอดภัยของทารกแรกเกิด

            3.  เพื่อลดอัตราตายของทารกปริกำเนิด

            4.  เพื่อเพิ่มความพึงพอใจของผู้มารับบริการ

ตัวชี้วัด

            1.  ประเมินคะแนน  Apgar  Score   ในทารกเกิดมีชีพทุกราย

            2.  อัตราการเกิดภาวะขาดออกซิเจนน้อยกว่า  30  :  1000  ของการเกิดมีชีพ

            3.  อัตราตายปริกำเนิดน้อยกว่า  9  :  1000  ของการเกิดมีชีพ

            4.  คะแนนความพึงพอใจมากกว่า  85 %

            5.  ไม่มีข้อร้องเรียนจากอุบัติการณ์  การเกิดภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิด

            6.  มีพัฒนาการสมวัยในเด็กแรกเกิด – 5 ปี

  

จากสถิติงานห้องคลอดในรอบ  3  ปี  ที่ผ่านมา

ลำดับ	ข้อมูล	เป้าหมาย	ปี  2553	ปี  2554	ปี  2555
1.	มารดาคลอด     ( ราย )	-	1,620	1,638	1,849
2.	ทารกเกิดมีชีพ   ( ราย )	-	1,617	1,645	1,849
3.	ทารกเกิดภาวะขาดออกซิเจน ( ราย )	-	42	33	63
4.	อัตราการเกิดภาวะขาดออกซิเจน	< 30:1000 LB	22.86:1000LB	20.06:1000LB	34.07:1000LB
5.	ทารกส่งรักษาต่อ NICU (ราย )	-	114	111	148
6.	ทารกเกิดภาวะ MAS  ( ราย )	-	19	23	40
7.	อัตราตายปริกำเนิด	< 9 : 1000 LB	8.65:1000LB	8.51:1000LB	5.95:1000LB
8.	ทารกตายปริกำเนิด	-	14	14	12
9.	คะแนนความพึงพอใจ	>  85 %	84.50 %	85.27 %	85.56 %

แนวทางการดำเนินงาน

            1.  วิเคราะห์ข้อมูลการเกิดภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิด  ในปี  2555  จำนวน  63  ราย

            2.  ประชุมร่วมกันระหว่างทีมการดูแล  เพื่อหาแนวทางป้องกันการเกิดภาวะทารกแรกเกิดขาด

                 ออกซิเจน

            3.  พัฒนาความสามารถของบุคลากร  ในการประเมินภาวะทารกขาดออกซิเจนในทุกระยะของการ

                คลอด

            4.  มีแบบบันทึกในการประเมิน  Apgar  Score   ที่ห้องคลอดและห้องผ่าตัดคลอด

            5.  มีการลดความเจ็บปวดระหว่างคลอด  โดยการไม่ใช้ยาแก้ปวด  โดยไม่จำเป็น

            6.  มีการดูแลลดความเครียดให้กับมารดาขณะรอคลอด

            7.  มีการประเมินภาวะน้ำคร่ำ  thin – thick  meconium stain  ได้ก่อนคลอด

            8.   มีการเฝ้าระวังสภาวะทารกในครรภ์  ในรายที่มีภาวะเสี่ยงทุกราย  โดยการทำ  NST  และ  CST

            9.  มีการเพิ่มพูนความรู้  พยาบาลห้องคลอด  ในการอ่านและแปลผล  NST  และ  CST  เบื้องต้นได้

            10 .ประเมินภาวะ  fetal  distress  ได้ทันเวลา

            11. ประเมินการคลอด  และประเมินน้ำหนักทารกได้ถูกต้อง

            12. มีแบบบันทึกปัจจัย  และโอกาสที่จะทำให้เกิดภาวะทารกขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิด

            13. ประเมินความเสี่ยง  และปัจจัยที่ทำให้เกิดภาวะทารกขาดออกซิเจนได้ทันเวลา

ผลการดำเนินงาน

       1.  มีการประเมินคะแนน   Apgar  Score   ได้ถูกต้องทุกราย

        2.  มีการประเมินภาวะน้ำคร่ำ  thin – thick  meconium stain   ได้ก่อนคลอดทุกราย

        3.  ลดการใช้ยาแก้ปวด  ใช้การนวดลดความเจ็บปวดแทน

        4.  มีการทำ  NST  และ  CST  ตามข้อบ่งชี้ทุกราย

        5.  ประเมินและป้องกันความเสี่ยงที่เกิดจาก  ภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิดได้ทันเวลา

ผลการดำเนินงานที่ผ่านมา  มีการเฝ้าระวังมารดาเพื่อป้องกันภาวะขาดออกซิเจนในทารกเกิดมีชีพ  จำนวน  178  ราย  และประเมินคะแนน  Apgar  Score   ต่ำกว่า  7  คะแนน  จำนวน  7  ราย  มีระดับความรุนแรงดังนี้

        ระดับรุนแรง       คะแนน  Apgar  Score   0 – 3  คะแนน  =  1 ราย

        ระดับปานกลาง  คะแนน  Apgar  Score   4 – 7  คะแนน  =  6  ราย

อัตราการเกิดภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิด

        อัตราการเกิดภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิด  ใน  1  นาที  =  39.32 : 1000  ของการเกิดมีชีพ

        อัตราการเกิดภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิด  ใน  5  นาที  =  11.23 : 1000  ของการเกิดมีชีพ

        อัตราการเกิดภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิด  ใน  10  นาที  =  11.23 : 1000  ของการเกิดมีชีพ

จากผลการพัฒนา  ไม่มีทารกเสียชีวิตจากภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิด  แต่ยังมีอัตราการเกิดภาวะขาดออกซิเจนในทารกแรกเกิด  ใน  1  นาที   สูงเกินกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้

แผนการพัฒนาต่อเนื่อง

       1.  รวบรวมข้อมูลปัจจัยที่ทำให้เกิดรายกรณี  โดยออกแบบการเก็บข้อมูล 

        2.  วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ

        3.  มีการติดตามเด็กแรกเกิดที่มีคะแนน  Apgar  Score   ระดับรุนแรงทุกราย